De Nieuwe Dokken kiest voor ecologische manier van wonen

Een nieuwe wijk die verwarmd wordt met de restwarmte van een naburige fabriek. Die haar eigen energie opwekt, en ook nog eens warmte onttrekt uit het afvalwater. Die al dat afvalwater bovendien zuivert tot het weer bruikbaar wordt. Een wijk waarin de bewoners via een coöperatie mede-eigenaars zijn van al die systemen. In Gent wordt er naarstig aan gebouwd. Welkom in De Nieuwe Dokken.

Verscheidenheid

In de haven van Gent krijt de wijk De Nieuwe Dokken vorm. De eerste bewoners zijn al ingetrokken. Twintig procent van de wijk zal bestaan uit sociale woningen, twintig procent uit budgetwoningen, en er komt ook nog een cohousing. Om het geheel boeiend te doen ogen, is er gezorgd voor een verscheidenheid aan architectuur en volumes. En vooral: voor veel groen, in de vorm van binnentuinen, en in de toekomst ook nog parkjes en zelfs een gemeenschappelijke moestuin.

Fietsenwasplaats

Wat deze wijk echt onderscheidt van andere nieuwbouwprojecten, zit onder de grond. Dries Seuntjens neemt ons mee naar de kelders van De Faar. De centrale toren in de wijk is intussen al klaar en in gebruik: een mix van appartementen, kantoren en handelspanden. Dries is projectmanager van DuCoop, dat alle technieken van de wijk uittekende, installeerde en nu ook beheert. In de kelders zijn er parkeerplaatsen voor auto’s, maar er is ook opvallend veel plaats voor tweewielers. Er is zelfs een fietsenwasplaats en aparte parkeerplaatsen voor bakfietsen.

Warmte van zeep en keukenafval

“In deze toren zijn de centrale technieken van de wijk ondergebracht, die op termijn 400 woningen zullen bedienen”, legt Dries uit. Hij wijst op een stel buizen tegen het plafond. “De dikke, goed geïsoleerde buizen zijn van het warmtenet: de restwarmte van Christeyns, die vroeger verloren ging, wordt nu gebruikt om onze wijk te verwarmen.” Een van de buizen leidt naar de ruimte waar het organisch keukenafval van de bewoners wordt verzameld. Dries: “Dat keukenafval wordt samen met het toiletwater verwerkt tot biogas, dat ook gebruikt wordt voor warmteproductie.”

Vacuümtoiletten

“Een deel van de buizen wordt met vacuümcompressoren in onderdruk gehouden”, legt Dries uit als we bij de vacuüminstallatie staan. “Zo wordt in heel de wijk afvalwater verzameld en hierheen getransporteerd voor zuivering. In alle woningen zijn er ook vacuümtoiletten, zoals in treinen en vliegtuigen. Per spoelbeurt verbruiken ze maar anderhalve liter water, waardoor we op heel de site vijftien miljoen liter water per jaar besparen.”

Afvalwater hergebruiken

Zwart water (van toiletten) en grijs water (van badkamer en keuken) gaan vervolgens naar de zuiveringsinstallatie. Op het einde van het proces ziet het er even helder uit als wat er thuis uit de kraan komt. “Het wordt dus hergebruikt in de zeepfabriek”, zegt Dries. “Maar evengoed kunnen we er in een droge periode de regenputten mee aanvullen. En als er dan nog water over is, mag dat zonder probleem geloosd worden.”

Mest uit afvalwater

Misschien nog interessanter zijn de nevenproducten van het zuiveringsproces. “In het afvalwater zitten nog heel wat nuttige nutriënten, zoals fosfaat en stikstof. Die worden eruit gehaald en verwerkt in een meststof. Het is bedoeling om daarmee de gazons en planten in de wijk te bemesten. Alleen voor voedselproductie gaan we het niet gebruiken.”

Warmterecuperatie

Daarnaast wordt ook de warmte uit het afvalwater gerecupereerd. “Water uit douches, keukens en wasmachines gaat normaal rechtstreeks de riolering in, maar via een warmtewisselaar halen wij de warmte eruit, zodat het opnieuw gebruikt kan worden in ons net. Op die manier kunnen we voorzien in zo’n 20 à 25 procent van de warmtebehoefte van de wijk. En theoretisch kan dat zelfs oplopen tot 45 procent.”

Wijkbatterij

De stookplaats is onze laatste stopplaats op onze tocht door de buik van het gebouw. In een klein zijkamertje is de wijkbatterij ondergebracht. Op de gebouwen mogen dan wel royaal zonnepanelen zijn gelegd, helemaal los van het elektriciteitsnet kan de site niet. Maar om een en ander te optimaliseren, heeft DuCoop een energiemanagementsysteem opgezet. Dries: “Op momenten dat elektriciteit overvloedig en goedkoop is, wordt die opgeslagen, om op schaarsere momenten te worden vrijgegeven. Op die manier betalen de bewoners altijd de voordeligste prijs voor hun energie.”

Samen sterker

Alle inwoners van De Nieuwe Dokken zijn automatisch lid van de coöperatie DuCoop en hebben dus ook medezeggenschap. “Dat is onder andere een beveiliging tegen overdreven winsten”, zegt Dries Seuntjens. “Een coöperatie mag maximaal 6 procent aan dividenden uitkeren, de rest vloeit gewoon terug.” Om ook elders nieuwe ‘DuCoops’ op te richten, werd de spin-off Circular in het leven geroepen, waarvan Dries Seuntjens de zaakvoerder is. “Wat we hier neerzetten, kan op veel plaatsen gebruikt worden. We doen echt aan kennisontwikkeling met het oog op replicatie.”

Copyright beelden: Dift en Yannick Milpas